Europejskie Centrum Pamięci i Pojednania - Aktualności

Modlitewno-Edukacyjne Spotkanie Młodych przy Górze Śmierci - 14.09.2017 r.

Details

Published: 15 September 2017

fot. Archiwum ECPiP

W dniu 14 września br., z okazji przypadającego święta Podwyższenia Krzyża Świętego, tradycyjnie przy Górze Śmierci zorganizowano uroczystą Drogę Krzyżową w ramach Modlitewno – Edukacyjnego Spotkania Młodych. Jak co roku w przygotowaniach uczestniczyły działające w strukturach Centrum Kultury i Bibliotek Gminy Dębica - Europejskie Centrum Pamięci i Pojednania oraz Parafia pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa w Pustkowie – Osiedlu. W tym szczególnym wydarzeniu poświęconym modlitwie i historii uczestniczyła młodzież szkolna z wielu parafii Dekanatu Pustków Osiedle. Ogółem samej młodzieży przybyło ponad 400 osób dziewcząt i chłopców, którzy uczestniczyli w Drodze Krzyżowej wraz z kapłanami i nauczycielami. 

Rozważaniom Drogi Krzyżowej jak zawsze towarzyszy historyczne przesłanie. W tym roku poświęcono je bohaterskim żołnierzom Armii Krajowej Obwodu Dębica. Okazją była przypadająca w tym roku 75. rocznica przemianowania Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową podczas II wojny światowej (14 lutego 1942 r.). Wśród historycznych odniesień do tragicznych wydarzeń lat wojny i sytuacji powojennej, przywołane zostały postacie wielu wspaniałych żołnierzy AK – ówczesnych mieszkańców Ziemi Dębickiej. Żołnierze ci z narażeniem życia prowadzili nierówną walkę z okupantem niemieckim, a następnie okupantem sowieckim oraz utrwalaczami władzy ludowej.
Okolicznościową gawędę pt. „Konspiracja w Obwodzie ZWZ-AK Dębica”, poświęconą wydarzeniom II wojny światowej na terenie Ziemi Dębickiej, a w tym funkcjonowaniu poligonu Waffen SS, obozów pracy przymusowej w Pustkowie oraz działalności zbrojnego podziemia Armii Krajowej w Obwodzie Dębica wygłosił Pan dr Jacek Magdoń z Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie. Po raz kolejny uświetnił swoim wykładem tegoroczne „Modlitewno – Edukacyjne Spotkania Młodych przy Górze Śmierci”. Pan Doktor od lat współpracuje z działającym przy CKiB Gminy Dębica Europejskim Centrum Pamięci i Pojednania w Pustkowie Osiedlu poprzez udział w organizowanych „Spotkaniach z Historią”.
Po tej części Modlitewno – Edukacyjnego Spotkania Młodych, wszyscy uczestnicy mieli okazję zwiedzić Ekspozycję Historyczno – Dydaktyczną przy Górze Śmierci.

Szczególne podziękowania kierujemy do kapłanów i nauczycieli, którzy zmotywowali młodzież szkolną oraz samą młodzież, za godne i pobożne uczestnictwo w naszym spotkaniu.
Wyrazy wdzięczności kierujemy do Ks. Dziekana Romana Woźnego i Ks. Andrzeja Szaraja, którzy jako duszpasterze Dekanatu, koordynowali całe przedsięwzięcie z księżmi pozostałych parafii oraz przełożonymi i wychowawcami placówek szkolnych. Równie wielkie słowa podziękowania kierujemy do Pana dr. Jacka Magdonia z Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie, za wygłoszenie gawędy historycznej. Naszą wdzięczność kierujemy także do Strzelców ze Związku Strzeleckiego „STRZELEC” Nr 2017 w Dębicy pod dowództwem st. chor. ZS. Jarosława Urbańskiego oraz młodzieży z Uczniowskiej Straży Góry Śmierci z Zespołu Szkół z Oddziałami Integracyjnymi w Pustkowie Osiedlu, za włączenie się w pomoc w przeprowadzeniu tego pięknego przedsięwzięcia.

Zobacz także: http://rzeszow.ipn.gov.pl/pl8/aktualnosci/41780,Modlitewno-edukacyjne-spotkanie-mlodych-na-Gorze-Smierci-Pustkow-14-wrzesnia-201.html#

M.M. 

Zaproszenie na Modlitewno-Edukacyjne Spotkanie Młodych przy Górze Śmierci - 14.09.2017 r.

Details

Published: 08 September 2017

 14 września, po raz kolejny odbędzie się Modlitewno-Edukacyjne Spotkanie Młodych przy Górze Śmierci.

Początek zaplanowano na godzinę 17:00. Tradycyjnie już, spotkanie rozpocznie się drogą krzyżową. W związku z 75-leciem przekształcenia Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową tegoroczne rozważania drogi krzyżowej poświęcone będą działalności członków Armii Krajowej Obwodu Dębica.

O godzinie 18:00 przewidziana jest gawęda na temat historii ZWZ-AK Dębica, po zakończeniu której uczestnicy spotkania będą mogli bezpłatnie zwiedzić Ekspozycję muzealną u stóp Góry Śmierci.

Współorganizatorami tego wydarzenia są Europejskie Centrum Pamięci i Pojednania przy Centrum Kultury i Bibliotek Gminy Dębica oraz parafia św. Stanisława Biskupa w Pustkowie-Osiedlu.

ZAPRASZAMY

Łuski z amunicji do karabinu Mauser K98

Details

Published: 06 September 2017

 We wrześniu każdego roku obchodzimy kolejne rocznice wybuchu II wojny światowej. Podczas tragicznej Kampanii Wrześniowej żołnierze polscy bronili naszej Ojczyzny posługując się wyposażeniem i sprzętem bojowym w tym oczywiście bronią strzelecką i stosowaną do niej amunicją. Na Ekspozycję Historyczno – Dydaktyczną trafiły, pochodzące z tamtego okresu, łuski z amunicji do karabinu Mauser K98. Amunicja ta była ówcześnie używana w wielu rodzajach długiej broni strzeleckiej, przez praktycznie wszystkie strony uczestniczące w II wojnie światowej na frontach Europy i poza nią.

Na wstępie warto jeszcze dodać, że po odzyskaniu niepodległości na terenie odrodzonej Polski znajdowało się uzbrojenie z trzech zaborów tj. Prus, Austro–Węgier, Rosji oraz innych armii (np. broń i amunicja z Francji, które trafiły w 1919 r. do Polski wraz z oddziałami wojskowymi „Błękitnej Armii” gen. Józefa Hallera). Wychodząca na niepodległość Rzeczypospolita potrzebowała wiele broni i amunicji. Zakupy zagraniczne były niewystarczające. Stąd też w okresie międzywojennym produkcję wojskową na terenie Polski prowadziło szereg zakładów już od 1918 r.

Amunicję Mauser produkowały w okresie międzywojennym polskie zakłady zbrojeniowe. Były to (kilka przykładów): założona już w 1893 r. Spółka Akcyjna Fabryk Metalowych „Norblin, Bracia Buch i T.Werner” zw. w skrócie „Norblin”, Zakłady Amunicyjne Pocisk Sp. Akc. (spółka polsko-francuska), utworzone w 1919 w Warszawie i Rembertowie, Wojskowa Wytwórnia Amunicji Karabinowej (W.W.A.K.) powstała w 1921 r. w Warszawie, Państwowe Wytwórnie Uzbrojenia (P.W.U) - Fabryka Nr1 Amunicji w Skarżysku, Wytwórnia Amunicji nr 1 Fort Bema w Warszawie.

W Wojsku Polskim, Policji Państwowej, Korpusie Obrony Pogranicza i innych służbach do broni strzelającą amunicją 7,92 mm x 57 Mauser używano: Karabin Mauser wz. 98, Karabin Mauser wz. 98a, Karabinek Mauser wz. 98, Karabinek Mauser wz. K98 PWU, Karabinek Mauser wz. 29, Karabinek Mosin wz. 91/98/23 (7,62 mm karabin Mosin wz. 91 przerobiony na nabój 7,92 mm x 57), Karabinek Mosin wz. 91/98/25 (7,62 mm karabin Mosin wz. 91 przerobiony na nabój 7,92 mm x 57), Karabin samopowtarzalny Maroszka wz. 38, Karabin maszynowy Hotchkiss wz. 25, Karabin maszynowy Vickers wz. 09/18, Karabin maszynowy Vickers wz. E, Karabin maszynowy Vickers wz. F, Karabin maszynowy pilota wz. 33, Karabin maszynowy pilota wz. 36, Karabin maszynowy wz. 37 "Szczeniak", Ręczny karabin maszynowy wz. 28, Ciężki karabin maszynowy wz. 08, Ciężki karabin maszynowy wz. 08/15, Ciężki karabin maszynowy wz. 30, Ciężki karabin maszynowy Maxim wz. 10/28 (7,62 mm ckm Maxim wz. 10 przerobiony na nabój 7,92 mm x 57).

W 1925 r. wprowadzono ujednolicony sposób znakowanie produkowanej w Polsce amunicji karabinowej poprzez wprowadzenie standardu oznaczania w systemie czterodziałowym z podziałem na sektory za pomocą pionowych kresek. Wśród spotykanych oznaczeń można wyróżnić następujące sygnatury oznaczające:
Na godzinie 12 umieszczano kod fabryki wyrobu łuski:
N - Spółka Akcyjna Fabryk Metalowych „Norblin, Bracia Buch i T.Werner“
Pk - Zakłady Amunicyjne „Pocisk” S.A.
„orzełek” - Państwowe Wytwórnie Uzbrojenia (P.W.U) - Fabryka Amunicji Nr1 w Skarżysku
Na godzinie 6 umieszczano kod huty mosiądzu produkującej materiał na łuski:
B - Fabryka Amunicji, Armatur i Odlewnia Metali „Babbit”
E - Enzesfeld Metallwarenfabrik, Enzesfeld, Austria
D - Schweizerische Metallwerke Dornach, Szwajcaria
Dz - Walcownia Metali S.A., Dziedzice
DZ - Walcownia Metali S.A., Dziedzice
F - Fabryka Wyrobów Srebrnych i Platerowanych Józef Fraget
Fr - Fabryka Wyrobów Srebrnych i Platerowanych Józef Fraget
Hr - Fabryka Wyrobów Platerowanych Bracia Henneberg
K - Kynoch, Wielka Brytania
N - Spółka Akcyjna Fabryk Metalowych „Norblin, Bracia Buch i T.Werner“
NW - Metallwarenfabrik Neurath Wien, Austria
Na godzinie 3 umieszczano dwucyfrową końcówkę roku produkcji łuski.

Oznaczenia przedstawionych pięciu egzemplarzy łusek do karabinu Mauser wraz z tzw. Łódką nabojową wskazują, że produkcję tej amunicji karabinowej wykonały Państwowe Wytwórnie Uzbrojenia (P.W.U) - Fabryka Nr1 Amunicji w Skarżysku.

Oznaczenia wszystkich prezentowanych pięciu łusek to: „orzełek”, 39, N, 67.
„orzełek” – na godzinie „12” wskazuje na Państwowe Wytwórnie Uzbrojenia (P.W.U) - Fabryka Amunicji Nr1 w Skarżysku,
39 – to oczywiście oznaczenie roku produkcji łuski nabojowej, czyli 1939 r.
N – kod huty mosiądzu produkującej materiał na łuski, w tym przypadku Spółkę Akcyjna Fabryk Metalowych pod Firmą "Norblin" Bracia Buch i T. Werner.
67 – oznacza skład stopu metali użytego do produkcji łuski (67% Miedzi Cu, 33% Cynku Zn) czyli mosiądzu

Stan prezentowanych łusek dobry, jedna zaś jest skrócona o 18 mm, co wskazywałoby najprawdopodobniej na próbę wykonania z niej zapalniczki. Było to częstą praktyką w okresie II wojny światowej i tuż po jej zakończeniu. Współcześnie również z łusek nabojowych wykonywane są różnego rodzaju pamiątki i bibeloty. Stan łódki nabojowej wskazuje na częściowe skorodowanie ze śladami rdzawych wżerów.

Ofiarodawca eksponatów prosił o zachowanie anonimowości.

Źródła:
Gwóźdź Z., Zarzycki P., Polskie konstrukcje broni strzeleckiej, Warszawa 1993 
Bochyński P. J., Znakowanie i pakowanie polskiej amunicji strzeleckiej 1918-2003, Krotoszyn 2003

M.M.