Europejskie Centrum Pamięci i Pojednania - Archiwum 2023

fot. Archiwum ECPiP
zdjęcia: Wojciech Krużel, Rafał Parys, Marian Matkowski

Niedziela 15 października, to kolejny dzień, w którym prowadzimy badania archeologiczne na terenie byłego obozu pracy przymusowej Pustkowa.

Nasz zespół poszukiwawczy, nadal odnajdduje szereg pozostałości funkcjonowania obozu.

Znaleziono kolejny niemiecki nieśmiertelnik, medaliki, monety, łuski karabinowe, drut kolczasty z obozu oraz różne elementy metalowe, butelki, guziki mundurowe, obuwie i wiele innych...

Potwierdziło się odnalezienie kuchni obozowej oraz conajmniej dwóch śmietników!!!

Cały czas wychodzi wiele śladów z tamtych czasów i nadal znajdujemy fantastyczne rzeczy...

Pomimo deszczu w nocy i nad ranem,i jest o wiele chłodniej niż w dniu wczorajszym, to w tych warunkach aura i tak nadal nam sprzyja... 

Atmosfera wśród poszukiwaczy jest doskonała.

Cały czas kopiemy...

11 października w Zespole Szkół z Oddziałami Integracyjnymi w Pustkowie - Osiedlu miało miejsce wręczenie legitymacji nowym członkom Uczniowskiej Straży Góry Śmierci. Uczniowie klas VI szkoły podstawowej podjęli się sprawowania opieki nad Górą Śmierci.

Troska o miejsce pamięci narodowej jakim jest Góra Śmieci, trwale zapisała się w świadomości społeczności lokalnej. Pielęgnowanie tego miejsca stało się już wieloletnią tradycją dzieci i młodzieży Zespołu Szkół z Oddziałami Integracyjnymi w Pustkowie - Osiedlu. Idąc śladami absolwentów tej szkoły, 17 osób zobowiązało się dbać o porządek na Górze Śmierci w ciągu całego roku, w szczególności:

   • I połowa kwietnia – porządki wiosenne
   • przed świętami 1 i 3 maja
   • II połowa czerwca – porządki przedwakacyjne
   • przed Świętem Podwyższenia Krzyża (14 września)
   • przed Świętem Wszystkich Świętych (1 listopada)
   • przed Świętem Niepodległości (11 listopada)

Członkowie Uczniowskiej Straży Góry Śmierci mogą włączać się w organizację:

   • Uroczystości Patriotyczno–Religijnych na Górze Śmierci (koniec kwietnia)
   • Nocy Muzeów (połowa maja)
   • Modlitewno–Edukacyjnego Spotkania Młodych na Górze Śmierci (14 września)

Młodzież otrzymała legitymacje z rąk pracowników Ekspozycji Historyczno-Dydaktycznej przy Górze Śmierci - Mariana Matkowskiego i Łucji Szumańskiej oraz pani Agnieszki Kani - dyrektor Zespołu Szkół z Oddziałami Integracyjnymi w Pustkowie - Osiedlu. Opiekunem grupy została pani wicedyrektor Liliana Piętka.

Uczniowska Straż Góry Śmierci powstała dzięki współpracy Zespołu Szkół i Europejskiego Centrum Pamięci i Pojednania działającego w strukturach Centrum Kultury i Bibliotek Gminy Dębica. 

fot. Archiwum ECPiP

W dniu dzisiejszym rozpoczęliśmy badania archeologiczne na terenie byłego obozu pracy przymusowej Pustkowa.

Pod nadzorem archeologicznym, w zgranym zespole pasjonatów historii i poszukiwań, udało się odnaleźć szereg ciekawych artefaktów z czasów II wojny światowej.

Wśród nich m.in. klamra od pasa niemieckiego, nieśmiertelnik, monety, łuski karabinowe, różne elementy metalowe, butelki, guziki mundurowe i wiele innych...

Ponadto elementy drutu kolczastego z obozu, a także natrafiliśmy prawdopodobnie na kuchnię obozową oraz śmietniki....

Stąd koparka na terenie wykopaliska 

Wiele wychodzi z ziemi...

Cały czas kopiemy...

Pogoda sprzyja... 

Atmosfera jest niesamowita...

Znajdujemy fantastyczne rzeczy...

  fot. Wspólne zdjęcie Uczestników Historycznej Gry Terenowej 
(archiwum ECPiP)

     W dniu 30 września br. w Ekspozycji Historyczno-Dydaktycznej i na Górze Śmierci w Paszczynie przeprowadzona została Historyczna gra terenowa, związana z historią niemieckich obozów pracy przymusowej w Pustkowie i poligonu Waffen-SS TrüppenÜbungsPlatz Heidelager. Gra miała za zadanie pobudzić wśród mieszkańców ziemi dębickiej, zainteresowanie historią naszej Małej Ojczyzny, w tym trudnym i tragicznym wymiarze, jakim była II wojna światowa. 

Gra skierowana była do wszystkich grup wiekowych, jednak liczba miejsc była ograniczona. Można było zgłaszać drużyny 2-5 osobowe dzwoniąc pod numer tel. +48 887 628 900 - do 22.09.2023 r. 

Po przywitaniu wszystkich uczestników gry, przekazaniu zasad uczestnictwa w niej oraz sprawdzeniu obecności, organizatorzy gry, rozdali każdej grupie Kartę Gry, w której zapisane były poszczególne zadania. Na uczestników czekały zadania zarówno na terenie Ekspozycji jak i na terenie Góry Śmierci. Za każde wykonane zadanie, uczestnikom gry były przyznawane punkty. Gra terenowa składała się z 8 zadań. 

Po rozlosowaniu określonej kolejności, grupy podchodziły do stanowisk, wykonywały na każdym z nich określone zadanie, a po jego wykonaniu, przechodziły do następnych zadań zgodnie z ruchem zegara. 
Rozwiązywanie zadań było pracą grupową. Każda grupa mogła wybrać spośród siebie kapitana, który kierował pracą grupy, odpowiadał za kartę gry i realizację zadań. Na Kartach Gry sędziowie zapisywali poprawność oraz punktację z wykonania zadań każdej z grup. 

Wśród realizowanych 8 zadań znalazły się:

ZADANIE 1
Piaskownia archeologiczna (10 pkt)
Przed Wami piaskownica archeologiczna. Wczujcie się w rolę archeologa i za pomocą dostępnych narzędzi odszukajcie ukryty przedmiot, a także odgadnijcie jak on się nazywa. Swoją odpowiedź zapiszcie w Karcie gry.

ZADANIE 2
Barak żołnierski (3 pkt)
Wejdźcie do baraku żołnierskiego. Znajdźcie stolik z trzema różnymi hełmami: polskim, niemieckim, sowieckim. Waszym zadaniem jest ich poprawne oznaczenie. Odpowiedzi zapiszcie w Karcie gry.

ZADANIE 3
Ściana narodów (5 pkt)
Czy dobrze znacie języki obce? Przekonajmy się. Na tej ścianie widnieje aż 21 narodowości, zarówno więźniów obozów pracy przymusowej w Pustkowie jak i żołnierzy SS szkolących się na poligonie Waffen-SS TrüppenÜbungsPlatz Heidelager oraz żołnierzy walczących po stronie III Rzeszy, którzy zginęli w obozie jenieckim NKWD na tych ziemiach.
Waszym zadaniem jest przetłumaczenie pięciu z nich (odpowiedzi zapiszcie w Karcie gry):

1. magyarok -
2. יהודים
3. українців -
4. eestlased -
5. de Nederlandse -

ZADANIE 4
Barak więźniarski (10 pkt) 
W Karcie gry znajdziecie 9 fotografii. Odszukajcie je na wystawie i prawidłowo podpiszcie. (9 pkt) 
A dodatkowy punkt zdobędziecie za odpowiedź: Która z tych osób organizowała pomoc więźniom? (1 pkt)

ZADANIE 5
Polacy ratujący Żydów w czasie II wojny światowej – wystawa plenerowa IPN (6 pkt) 
W tym roku, 10 września miała miejsce beatyfikacja rodziny Ulmów, która w czasie wojny dawała schronienie Żydom. 
Na wystawie plenerowej IPN znajdziecie jej zdjęcia, a na podstawie informacji tam zawartych uzupełnijcie tekst znajdujący się w Karcie gry.

ZADANIE 6
Góra Śmierci - schody (5 pkt) 
W czasie wojny droga na Górę Śmierci prowadziła przez obecny cmentarz parafialny. Dzisiaj wchodzi się na nią schodami. Waszym zadaniem jest policzyć ile schodów prowadzi na to wzniesienie. Odpowiedź zapiszcie w Karcie gry. Jeśli pomylicie się o jeden schód, dostajecie 4 pkt, jeśli o dwa – 3 pkt, itd…

ZADANIE 7
Góra Śmierci – plan Góry Śmierci (10 pkt) 
Odszukajcie najważniejsze miejsca i obiekty znajdujące się na Górze Śmierci i u jej podnóża. Mapka z ponumerowanymi miejscami jest w Karcie gry. Również w Karcie gry zapiszcie swoje odpowiedzi.

ZADANIE 8
Góra Śmierci – Droga Cierpienia (5 pkt) 
Drogę Cierpienia tworzy 14 rzeźb przedstawiających trzy dłonie wyciągnięte z płomieni – symbolizujące trzy główne narodowości więźniów Żydów, Polaków i Rosjan. Przy każdym pomniku są cytaty sławnych osób. Odszukajcie jeden z nich, którego autorem jest Mahatma Gandhi oraz zapiszcie go na karcie gry.

***

    Jak się później okazało, na rozwiązanie wszystkich zadań wszystkim grupom wystarczyło niespełna dwie godziny.

    Podczas gry można było zdobyć ogółem 54 punkty. Wśród grup uczestniczących dwie zdobyły po 53 punkty i z nich wylosowaliśmy przy pomocy jednego z dzieci Zwycięzcę. Drużyna, która zwyciężyła, otrzymała nagrodę główną - 1000 zł. Pozostałe drużyny otrzymały atrakcyjne nagrody rzeczowe.

Organizatorzy dziękują Wszystkim Uczestnikom Gry Terenowej za wzięcie w niej udziału, zaangażowanie, rywalizację i wspaniałą wspólną zabawę.

Pomoc organizacyjna: Pracownicy CKiB
Dokumentacja fotograficzna: Aleksandra Żurek